مجموعه یک دلنوشته ها در کانال طالقانیها

با ما در یک سفر تصویری به خانه های تاریخی و پر خاطره طالقان همراه باشید. موقع خانه تکانی در اسفندماه، گل رس را با دمه (کاه نرم وریز) قاطی و دیوار اطاقها، بیرون خانه و ایوان را گل کار می کردند. درون خانه حتماً طاقچه داشت که با فانوس یا گردسوز، آینه، شمعدان و لاله، گلدانی گل یا قاب عکسی تزئین می شد. عکس: بانو شوکت لهراسبی دولابچه یا گنجه، همان کمد د, ...ادامه مطلب

با ما در یک سفر تصویری به خانه های تاریخی و پر خاطره طالقان همراه باشید. علاوه بر اتاقها، خانه های طالقانی شامل موارد دیگری نظیر تندورستان (تنورستان)، هیمه لان (محل نگهداری هیزم)، کَله (اجاق هیزمی) و ... می شد. تندورستان (لوله دودکش تنور نان پزی = لوکومبر و انبر فلزی نان گرفتن از تنور و سر تنور نان پزی را در عکس مشاهده می کنید.) - عکس: بانو شوکت لهراسب, ...ادامه مطلب

یاکوب ادوارد پولاک، سیاح و پزشک اروپایی، می گوید: هیچ چیز برای ایرانی غم انگیزتر از آن نیست که ناگزیر باشد غذای خود را به تنهایی بخورد.آش یا «با» در فرهنگ ایرانی پدیده ای است فراتر از خوراک که به فراخور حال و به مناسبت پخته می شود: گاه به عنوان دارو، گاه رواکننده حاجت، گاه برای دفع بلا و گاه برای ادای نذر. پختن آش بهانه ای بوده و هست که ایرانی خورندگانی را بر سر خوان خویش بخواند و شکمشان را سیر کند و از برکت دعای آنان، حاجتش روا یا نذرش ادا شود.اعتقاد به کارکردهای آش چنان بوده و هست که آشهایی برای نزول باران، خورشیدگرفتگی، قطع سرما و یخبندان و  برای تندرستی و حاجت گرفتن پخته می شوند. در بسیاری موارد هم، آش پختن بهانه ای برای دور هم نشستن و از تنهایی درآمدن بوده و هست. مثل سنت طبخ آش پشت پا برای جمع شدن در خانه ای که مسافری از آن رفته و رفع دلتنگی اهل خانه است.آش پختن کاری است سهل و ممتنع. سهل است چون ترکیب پیچیده ای ندارد و ممتنع است، چون آن را به عالی ترین شکل پختن، تجربه می خواهد. اما با کمی دقت و خرج کردن سلیقه هم می توان نتیجه ای درخشان گرفت. پایه بیشتر آش ها ترکیب ساده ای است که از آب و برنج و عدس و سبزی و حبوبات به دست می آید. اینجا ترفندی هم بیاموزید و با آن صد نوع آش سنتی و ابتکاری بپزید و به یک تیر، دو نشان که نه، صد نشان بزنید:پایه آش که به دست آمد، یعنی ترکیب آب و عدس و , ...ادامه مطلب

در دیار طالقان هم به سان جای جای مملکت ایران، آشهای محلی طبخ می شود. حتی گزافه نیست اگر طالقان را شهر و دیار «آش» بنامیم. چرا که این غذای گرم و سبک و سالم، در روزهای سرد و کوهستانهای پر برف طالقان، بهترین خوراک مردمان سخت کوش و قناعت پیشه آن محسوب می شود. از انواع آشهای محلی می توان به کشک آش، دوآش (دوکَجیز)، تِلیارد، کنگر آش، کَلُم آش، آش شلغم و ترش آش اشاره کرد. آشهای طالقانی، از ترکیب موادی که محصول دستِ خود طالقانیان است به دست می آید. مشتی گندم یا جو، نخود و لپه و مَرجو (عدس)، سبزیهای کوهی یا باغی، سیب زمینیهای ریزِ کوچک اما خوشمزه، شلغم، کلم، چغندر، بَلگه (برگه زردآلو یا سیب و هلو)، کشمش و آلو خشک، جوز مغز، یک بادیه ماست ترش شده یا کشک یا سُج (قره قروت) و آب زرشک و هر آنچه دم دست زنِ کدبانویِ طالقانی است، در دیگ ریخته شده و بار می شود تا سرِ صبر و حوصله پخته و عمل آید. آن وقت است که کدبانو فرصت می کند تا به کارهای دیگر خانه و زندگی برسد. مثلاً یادم می آید در اورازان، روزهایی که نانوایی (نان دبستن) داشتند، دیگ آش دوکجیزشان در ته تنور جای می گرفت. سر ظهر که می شد، ایزاری پر از نان، گسترده و پیاله های آش، دست به دست می شد. سهم همسایه ها هم همیشه محفوظ بود و «هَمساکاسه» آنها نیز می رسید.آش همیشه با تار و پود زندگی مردم دیار طالقان، گره خورده است. در بسیاری از مراسمها و جشنها، این, ...ادامه مطلب

انواع آشهای نذری، در طالقان بسیار است. مثل: آش دندونی (نذر به سلامتی دندان درآوردن نوزاد) آش باران یا همان چمچه گلین** آش پشت پایِ زائر یا مسافر آش مراسم های مذهبی مثل چهل و هشتم (آخر ماه صفر) آش شیشه برای سلامتی زائو و نوزاد آش سیزده بدر و همینطور شیلان کشی** آش ویارونه برای مادر تازه باردار آش سربازی برای سلامتی سرباز وطن آش شفای مریض (آش امام زین العابدین) آش سفره حضرت اباالفضلو انواع دیگری از آشهای نذری که به نیت نذر صاحبخانه طبخ و پخش می گردد. حال ببینیم که حکمت این آش نذری چیست؟ در روایات و توصیه های دینی آمده، برای رفع بلایا چند راه موثر وجود دارد که عبارتند از: دعا، صدقه، صله رحم، نیکی به والدین، استغفار و توسل.نیک که در این توصیه ها بنگریم، می بینیم که در آیین و مراسم طبخ و پخش آش نذری، تمامی این راهها یا بسیاری از آنها، مستتر است. به عنوان مثال، بانویی با اجازه بزرگ خانه، برای شفایِ فرزند بیمارش، آشی نذر می کند. او از اقوام و بستگان خود دعوت می کند که در فلان روز، منزل آنها جمع شوند. (صله رحم)سپس با کمک و همیاری یکدیگر، آش را طبخ و بین دوستان، آشنایان، فامیل، همسایه ها و نیازمندان قسمت می کنند و صدالبته قسمت بزرگ و پروپیمان آش، متعلق به والدین صاحب نذر است. (صدقه و نیکی به والدین)در زمان طبخ، دعا و نیایش و عرض نیازی هم به درگاه خداوند خوانده می شود. مثلاً دعای توسل یا زی, ...ادامه مطلب

خاطره اول: طالقانی قدیمی مریض گردی یَن و هندی دوگتری طبابت، با صدای یک بانوی طالقانی دریافت کنید خاطره دوم: آمریکا دی طالقان نمیبو حتی آکباریانش، با صدای بانو مریم (مینو) تاجدینی دریافت کنید:  بخش اول    بخش دوم خاطره سوم: اولین درجی یی مصدوم، کَله سیفی جور لاب گردی، با صدای آقای رضا بُریری دریافت کنید خاطره چهارم: طالقانی ایر لاین، به روایت بانو مریم (مینو) تاجدینی دریافت کنی,خاطره,صوتی,روایت,بانوان,آقایان,طالقانی,قسمت ...ادامه مطلب

سلامتمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.برای ارتباط با مااز طریق ایمیل به آدرس [email protected] مکاتبه کنید. ,نمایش,مدرسه,صفا،,قسمتهای ...ادامه مطلب

عمو اسماعیل، صحیح و سالُم بَش اِجباری و واله و عاشُق و شیدا وَگُردی.یه تهرانی دُتر، اویی دُل و دینو بَبُردی بَ. دُتری که به شیوه آن روزیان، نه حجاب مجاب دُرُست درمانی داشت، نه آقا ننه و تَک و تیلش به گَت آقام و خانُدان اصیل و مومن و روستاییش میخورد! اَمبا اوشانی خاطرخواهی، سُمبه ی پُر زور داشت و عم, ...ادامه مطلب

آخرین سال دانشسرا که بُهار بیومی، یک عالُمه کار داشتُم که وَهانه کُنُم و برای عید، طالقان نَشُم... میدانی همه چی این قشنگه دیار، مُنه یاد رضا مینگَت و این از توانُم خارُج بَ که باز اویی جای خالی ر بِینُم. چندتا ندُوته لباس داشتُم و کنکور دی وَهانه خوبی بَ. زهرا که همیشاک عیدان، مینی همرا میامی طالق, ...ادامه مطلب

عقلم ناتریک میزه: گلبهار، حواست باشه، به این زودیان خو دِ راست نگردیا... بیداری، هرگز قشنگتر از این لحظه نی گلبهار.. این دمِ غنیمت دان...- دُختر عمو جان.. چه خبران از کار و بارت؟ اینجه تنهایی چا مینی؟ چیب عیدی بَ نشی یِی طالُقان؟-- تی یِی چُشم اُنتظار بی یَم رضاجان!یه قشنگه خنده کُرد... از همان خند, ...ادامه مطلب

در مبحث جوز و جوزدار خزان کوردن عملی هسته غیر قابل اجتناب. خزان کوردن یعنی جوز دار که میخوان بنشان اول جوز (تخم) در یه جایی میکارن بعد از رشد تا ۳ سالگی به مکان اصلی انتقال میدین. این کار در همه جا مرسوم نی.در تقسیم بندی و نام گذاری خود مغز: ۱/۴ قیجیل ۱/۲ لنجه ۱ کامل و سالم قوتیلیو در مورد مقدار از "دست" که هامون ۱۰ عدد باشه استفاده مینُن. مثلاً میخَای بگی: مُن ۲۰۰ تا جوز میخوام، میگی ۲۰ دست جوز میخوام.مطلب بعدی در مورد جوز دار خارج کوردن آب سیاه جوزدار هسته که تأثیر فراوانی در رنگ مغز داره. بعد از آبان ماه زمانی که دار میشو که استراحت زمستانی کنه و ما هم پای د, ...ادامه مطلب

از جوز در غذاهای مختلفی استفاده مینون: فسنجان - مرجو خورش- ترش آش-  نان تخمین- کُتُنی ( مخلوط جوز و توت) -  ماهی گرده بیج  و ...وقتی که جوز ریز هسته و باصطلاح هنوز به زک نرسیه و چوبش سفت نگردیه، این مرحله میتانین ازش ترشی درست کنین و خیلی هم خوشمزه هسته. البته ترشیش زحمت فراوان داره‌. تمام اجزای جوز برای درمان بیماریها قابل استفاده هسته. ولگ - پوست- سوآلوم- مغز- ریشه- پوچولدر قدیم از سوآلوم در صنعت رنگرزی استفاده میکردن و رنگ اکثر قالی های طالقان از سوآلوم هسته.در گذشته ریز جوزان سوراخ میکوردن نخ میانش د رد میکوردن بعد به گهواره یالان اوزان میکوردن.در مراسم , ...ادامه مطلب